Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012

ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ


Η Μεγάλη Εβδομάδα..

Η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινά από την Κυριακή των Βαΐων και τελειώνει με την Ανάσταση του Χριστού. Κατά τη διαρκειά της θυμόμαστε αρκετά γεγονότα. Ποια είναι αυτά;
Πατήστε εδώ και διαβάστε το κείμενο για να τα μάθετε ή να τα θυμηθείτε!!! 

Πασχαλινά έθιμα της Ελλάδας

(της Κ. Παπαθανάση - Μουσιοπούλου)
1)Σαντορίνη
Το Σάββατο του Λαζάρου κάνουν ένα μεγάλο σταυρό, τον ντύνουν με δεντρολίβανο γύρω γύρω, και τον βάζουν στην πλατεία του χωριού. Το σταυρό το λένε «Λάζαρο» και σημαίνει την Ανάσταση του Λαζάρου. Το Μ. Σάββατο το πρωί, τον κατεβάζουν και με τα ξυλάκια του δεντρολίβανου φτιάχνουν τα γαρδουμπάκια για την Ανάσταση.

2)Κύθνος
Το πιο εντυπωσιακό έθιμο του νησιού είναι αυτό της "Κούνιας". Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου επικρατεί το έθιμο του "συχώριου", δηλαδή όλοι όσοι έχουν πεθαμένους συγγενείς φέρνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και ψωμί, τα οποία έχει "διαβάσει" ο παπάς, τα προσφέρουν στους επισκέπτες και στους κατοίκους του νησιού.

3)Σκιάθος
Αξίζει να τονιστεί ότι η Σκιάθος είναι από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας όπου τηρείται το Αγιορείτικο Τυπικό, όσον αφορά στις ώρες που γίνονται οι ακολουθίες των Εκκλησιών. Έτσι η βραδινή ακολουθία του Επιταφίου, ξεκινά τα ξημερώματα του Μ. Σαββάτου. Γύρω στις 4 το πρωί βγαίνουν οι Επιτάφιοι για περιφορά. Ένας τελάλης, ο "προεξάρχοντας" απαγγέλλει δυνατά τους θρηνητικούς ψαλμούς και πίσω με τους ψαλτάδες ψάλλει κι ο κόσμος όλος μαζί. Ο Επιτάφιος κατεβαίνει μέσα από τα γραφικά στενάκια και τα καλντερίμια του νησιού. Όλα τα σπίτια είναι φωταγωγημένα, ενώ στις αυλές τα αναμμένα κεριά και το λιβάνι που καίει, μοσχοβολάει, δημιουργώντας μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Φτάνοντας στην εκκλησία των τριών Ιεραρχών, ενώνονται οι πιστοί των δύο εκκλησιών και όλοι μαζί συνεχίζουν την περιφορά σε ολόκληρο το νησί κι επιστρέφουν στις εκκλησίες γύρω από στις 5.30 το πρωί. Εκεί γίνεται από τους ιερείς η αναπαράσταση της "εις Άδου Καθόδου" του Χριστού και ενώ ψάλλετε το "άρατε πύλες", ο ιερέας ανοίγει χτυπώντας δυνατά το πόδι του, την εξώθυρα του Ιερού Ναού.

4)Ρεντίνα (Θεσσαλονίκη)
Κάθε Δευτέρα του Πάσχα αναβιώνει στη Ρεντίνα το τοπικό έθιμο τα "Μπαϊράκια". Κατά την αναβίωση του εθίμου, οι κάτοικοι βγάζουν σε λιτανεία τα λάβαρα και οι πιστοί πλειοδοτούν σε χρήματα για να έχουν την τιμή να τα κρατήσουν. Την Κυριακή των Βαΐων τα κορίτσια στη Σωσάνδρα καλοντυμένα κρατούν καλάθια και γυρνούν στα σπίτια. Επειδή η Εκκλησία τη μέρα αυτή επιτρέπει το ψάρι, τραγουδούν τα παρακάτω κάλαντα:

"Βάγια, βάγια των βαγιών,
τρώνε ψάρι και κολιό,
και την άλλη Κυριακή
τρώνε το ψημένο αρνί".

Στη Σωσάνδρα τα κορίτσια μαζεύουν στα καλάθια αλεύρι, ψάρια και κρεμμύδια, τα οποία πηγαίνουν σε μια χήρα να τα μαγειρέψει. Επειδή το σπίτι της χήρας είναι καθαρό, της ψέλνουν ευχές. Γυρίζουν μετά στο χωριό και μαζεύουν, τώρα πια, αυγά για το Πάσχα. Στο μεταξύ η χήρα ζυμώνει το ψωμί και τηγανίζει τα ψάρια που θα φάνε το μεσημέρι οι κοπέλες. Αξιοσημείωτο είναι ότι το αυγό στα χριστιανικά χρόνια συμβολίζει την "ανανέωση της ζωής", ενώ το κόκκινο χρώμα τους, χαρούμενο και ξορκιστικό συγχρόνως, στο αίμα του Χριστού. Οι οικογένειες που πενθούν δεν βάφουν αυγά. Κάποιες γιαγιάδες Προμαχιώτισσες θυμούνται ότι πολλοί παντρεμένοι φορούσαν τα ρούχα του γάμου τους και οι ελεύθεροι ρούχα με κυρίαρχο το άσπρο χρώμα, επειδή όλα ήταν γιορτινά. Το βράδυ χόρευαν στην πλατεία των χωριών.

5)Πετροκέρασα (Χαλκιδική)
Στην Μακεδονία από το μοναστήρι του Ξηροπόταμου του Αγίου Όρους, όπου φυλάσσεται ο Τίμιος Σταυρός, μεταφέρεται στο χωριό Πετροκέρασα (Δήμος Καλυβίων). Το χωριό έχει το "ιερό δικαίωμα" μοναδικό στον κόσμο, να φιλοξενεί τον Τίμιο Σταυρό από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι την Μ. Δευτέρα το πρωί. Αυτό γίνεται σε ανάμνηση της σωτηρίας του χωριού από αφανισμό, εξαιτίας θανατηφόρου ασθένειας (πανώλης), στα μέσα του 18ου αιώνα

6)Τρίπολη
Το πρωί της Μ. Τετάρτης οι γυναίκες βγαίνουν στα μαγαζιά ν' αγοράσουν αβγά, τσουρέκια, αρνί. Τη Μ. Πέμπτη τα βάφουν κόκκινα. Το πρώτο αβγό είναι για την Παναγία και το δεύτερο για το Χριστό. Ακόμα, πηγαίνουν κόκκινα αβγά στους φτωχούς, κι ασπρίζουν τα σπίτια τους.

7)Λεωνίδιο
Η νύχτα της ανάστασης στο Λεωνίδιο είναι η νύχτα των αερόστατων. Η όμορφη πρωτεύουσα της Τσακωνιάς μετατρέπεται σε ένα φαντασμαγορικό σκηνικό θεάματος, ήχου και φωτός. Με το πρώτο "Χριστός Ανέστη" από τις 5 ενορίες της πολιτείας εκατοντάδες αερόστατα πυροδοτούνται και ελευθερώνονται για να ανεβούνε με ορμή στην αρχή και νωχελικά στη συνέχεια στον ουρανό. Παράλληλα πυροτεχνήματα, βαρελότα, δυναμιτάκια και καρούλια συμπληρώνουν την φαντασμαγορική ατμόσφαιρα. Η παράδοση λέει πως όποιες καιρικές συνθήκες και να επικρατούν, ξαφνικά τη στιγμή της Ανάστασης επικρατεί σχετική νηνεμία, με ελαφρό δυτικό αεράκι. Κάθε σχεδόν σπίτι ετοιμάζει το δικό του αερόστατο. Τα αερόστατα ετοιμάζονται εβδομάδες πριν. Για την πυροδότησή τους χρησιμοποιείται η "καλυμμάρα", που είναι πανί εμποτισμένο με λάδι και πετρέλαιο. Από κάθε ενορία αφήνονται περισσότερα από 100 αερόστατα. Στην ακολουθία της Αγάπης, στην κεντρική πλατεία το Ευαγγέλιο διαβάζεται και στην Τσακώνικη διάλεκτο. Επίσης προσφέρονται σε όλους δίπλες και κόκκινα αβγά και νέοι και νέες με τοπικές ενδυμασίες ανοίγουν τον παραδοσιακό Τσακώνικο χορό με μουσική που παίζεται από λαϊκούς ντόπιους οργανοπαίκτες.

8)Το Πάσχα στη Κρήτη
Πριν την ανάσταση, στο χωριό Γκαγκάλων, όλα τα παιδιά του χωριού μαζεύουν ξύλα και οτιδήποτε άλλο μπορεί να καεί και τα αφήνουν στο προαύλιο της εκκλησίας. Την παραμονή της Ανάστασης σχηματίζουν ένα βουνό από τα ξύλα και στην κορυφή έχουν ένα σκιάχτρο με ένα παλιό κουστούμι που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο παπάς λέει το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ βάζουν φωτιά και τον καίνε. Η νύχτα γίνεται μέρα από τα πυροτεχνήματα, η καμπάνα του χωριού χτυπά συνεχώς και μάλιστα οι παλιότεροι λένε ότι όταν αυτοί ήταν μικροί δεν άφηναν 3 μερόνυχτα την καμπάνα να σταματήσει γιατί το θεωρούσαν για καλό. Ξυπνούσαν ακόμα και τη νύχτα να πάνε να την χτυπήσουν. Ο Άγιος Νικόλαος είναι γεμάτος ενδιαφέροντα όλο το χρόνο. Κάθε ¶άνοιξη, η δαφνοστόλιστη Κυριακή των Βαΐων, η αναπαράσταση της Σταύρωσης και η Ανάσταση με το περίφημο "Κάψιμο του Ιούδα" στη Λίμνη, μέσα σε μοναδική σε ένταση ατμόσφαιρα, κάνουν το Πάσχα πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες.

9)Πάρος
Η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς κατά την διάρκειά της, γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις. Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση. Τα μεσάνυκτα του Μ. Σαββάτου, το νησί γεμίζει από φώτα και τον θόρυβο των αμέτρητων πυροτεχνημάτων.

10)Κέρκυρα
Όταν σφάζουν τ' αρνί, πριν το ψήσουν, κόβουν μια τούφα μαλλιού απ' το αρνί, τη βουτάνε μέσα στο αίμα του αρνιού και κάνουν ένα σταυρό σ' αυτού τη πόρτα, που ανήκε το αρνί. Στις 11 η ώρα το πρωί του Μ. Σαββάτου γίνεται η πρώτη Ανάσταση. Τότε έχουν μαζί τους στάμνες και τις σπάνε.


ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

η προσευχή αυτή λέγεται καθημερινά από την Κυριακή του Πάσχα μέχρι την παραμονή της Ανάληψης του Κυρίου (για 40 μέρες)
Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας
και εν τοις μνήσασιν, ζωήν χαρισάμενος. (3 φορές)


Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι
προσκυνήσωμεν Άγιον, Κύριον, Ιησούν
τον μόνον αναμάρτητον.
Τον Σταυρόν Σου, Χριστέ, προσκυνήσωμεν
και την Αγίάν Σου Ανάστασιν
υμνούμεν και δοξάζομεν.
Συ γαρ ει ο Θεός ημών,
εκτός Σου άλλον ουκ οίδαμεν,
το όνομά σου ονομάζομεν.
Δεύτε, πάντες οι πιστοί, προσκυνήσωμεν
την του Χριστού Αγίαν Ανάστασιν.
Ιδού γαρ ήλθεν δια του Σταυρού
χαρά εν όλω τω κόσμω.
Δια παντός ευλογούντες τον Κύριον,
υμνούμεν την Ανάστασιν Αυτού.
Σταυρόν γαρ υπομείνας δι' ημάς,
θανάτω, θάνατον ώλεσεν.

Αναστάς ο Ιησούς από του τάφου, καθώς προείπεν,
έδωκεν ημίν την αιώνιον ζωήν και το μέγα έλεος.

 

Ευχαριστούμε τον εκλεκτό συνάδελφο Κ. Τσαμουρά που μοιράζεται μαζί μας τα όμορφα της εκπαιδευτικής διαδρομής και δράσης του, μέσα από την ιστοσελίδα του.

Καλή Ανάσταση!!!

TOPlist